نگهداری و تعمیرات پالایشگاهی/خطوط انتقال

چندین روش مهم و کاربردی برای تعمیر و نگهداری به صورت غیر مخرب، در محل و در حین سرویس ارائه شده است. روش تعمیرات مورد نظر برای تمامی خطوط لوله فرایندی، بخار، آب و هوا به کارمیرود. تمامی روشها برای محدوده دمای بسیار پایین تا 927 درجه سانتیگراد و فشار خلاء تا 41/4 مگا پاسگال قابل استفاده میباشد. به طور کلی نشتیهای ایجاد شده ناشی از سوراخ شدن، ترک و یا از بین رفتن آببند بر روی قسمتهای مختلف از جمله، لوله، خط جوش، فلنج، زانو، سه راهی، بدنه و یا گلند شیرآلات، اتصال انبساطی، کاپلینگ (Coupling) میباشد. در اینجا برای هر نوع نشتی بر روی تجهیزات مختلف خطوط لوله، روش تعمیر و تجهیزات مورد نیاز بهصورت تصویر نشان داده شده است. همچنین محدوده کاربرد هر روش نیز توضیح داده شده است. به کار بردن هر کدام از این روشها باعث رفع نشتی ایجاد شده بدون نیاز به از سرویس خارج کردن خط لوله میشود. تعدادی از این روشها بر حسب تجربه در پالایشگاه آبادان بر روی خطوط لوله انتقال مواد مختلف اجرا شده و بعضاً تا مدتها نیاز به تعمیر اساسی آن بر طرف شده است. در نهایت جدول مواد شیمیایی مورد نیاز که بهعنوان درزگیر استفاده میشود با توجه به نوع سیال عبوری از خط لوله داده شده است

معرفی کامل لوله نفت و گاز

در این مقاله به روش های تولید این دسته از لوله نفت و گاز شکل کاربرد آن و آلیاژهای آن خواهیم پرداخت لوله های به کار رفته در انتقال سیالات در جهان به روش های گوناگونی همچون روش های مانیسمان و درز مستقیم و یا درز اسپیرال تولید می شود.

لوله نفت و گاز یا لوله های انتقال میعانات چیست؟

لوله نفت و گاز به لوله هایی گفته می شود که در دسته مقاطع فولادی کربن استیل قرار می گیرد و وظیفه اصلی این دسته از لوله ها انتقال میعانات نفت و یا مواد گازی از نقطه A به نقطه B است لوله های به کاررفته جهت انتقال سیالات نفت و گاز به روش های گوناگونی در جهان تولید می شود.

که این لوله ها دارای آلیاژهای گوناگونی می باشد لوله های به کار رفته در مدار انتقال خطوط لوله نفت و گاز دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی است که این ویژگی ها برای هر یک از میعانات نفت و برای هر نوع فشار انتقال می تواند متغییر بوده و برای انتقال سیالات مختلف گاز و نفت در جهان کاربرد دارد.

تاریخچه انتقال نفت در ایران:

خطوط انتقال نفت در ایران اولین بار بیش از ۱۰۰ سال پیش دایر گردید انتقال میعانات نفتی از چاه های استخراج نفت تا پایانه های حمل و نقل از لازمه های خطوط انتقال نفت بود که برای اولین بار پس از اکتشاف نفت در منطقه مسجد سلیمان ایران در سال ۱۹۱۱ اولین خط انتقال نفت از منطقه مسجد سلیمان تا حاشیه خلیج فارس برای انتقال میعانات نفتی استخراج شده از میدان نفتی مسجد سلیمان دایر گردید.

اولین شرکت دایر کننده خطوط انتقال نفت در ایران شرکت های نفت انگلیسی بودند که نفت را از پالایشگاه نفت مسجد سلیمان با خط انتقال لوله تا اسکله بارگیری پمپاژ نموده تا بتوانند محصولات و میعانات نفت خام استخراج شده از میدان نفتی مسجد سلیمان را پس از استخراج در کشتی های بادی خود بارگیری نموده و حمل نمایند.

اولین خط لوله در ایران

بنیان گذار خطوط انتقال نفت در جهان چه کسی است ؟

برای اولین بار خطوط انتقال نفت در جهان توسط مهندسین روسی و پس از شکل گیری اولین پالایشگاه های نفت در جهان دایر گردید، جالب است بدانید مخترع خطوط انتقال نفت در جهان دیمیتری ایوانوویچ مندلیف یا همان دانشمند بزرگ روسی مندلیف می باشد.

که جدول عناصر شیمی و شیمیایی نیز به نام مندلیف ثبت گردیده مندلیف اولین کسی بود که خطوط انتقال نفت را در جهان طراحی و عرضه نمود.

برای تاسیس نمودن اولین پالایشگاه نفت در جهان از آنجایی که دیمیتری ایوانوویچ مندلیف مهندس شیمی بود آشنایی زیادی با مشتقات نفتی و میعانات نفتی داشت اولین پالایشگاه تاسیس شده در کشور روسیه با نظارت مستقیم مندلیف تاسیس گردید و اولین کسی که ایده خطوط انتقال نفت را به وسیله مقطع لوله پیشنهاد نمود نیز مندلیف می باشد.

دیمیتری ایوانوویچ مندلیف

خطوط سراسری انتقال نفت و گاز در ایران:

خطوط سراسری انتقال نفت و گاز در ایران که برای اولین بار در سال ۱۹۱۱ میلادی توسط یک شرکت انگلیسی در ایران دایر شد در ۱۰۰سال گذشته گسترش فراوانی یافته به گونه ای که خطوط انتقال نفت و گاز در ایران هم اینک بیش از ۱۴۰۰۰ کیلومتر طول دارد.

برای انتقال میعانات نفتی به پالایشگاه های نفتی و انتقال مواد گازی به صنایع پایین دستی ( مصرف کننده ) خطوط انتقال گسترده ای در کشور ایران تاسیس گردیده که این خطوط انتقال مواد نفتی و گازی را از چاه های استخراج نفت و از پالایشگاه های گازی برای مصرف مصرف کنندگان در سراسر ایران انتقال می دهد.

ویژگی های لوله های فولادی خطوط انتقال نفت:

لوله های فولادی برای خطوط انتقال میعانات نفتی می بایست دارای ویژگی های منحصر به فردی باشند که این ویژگی ها عبارتند از :

• لوله های فولادی کربن استیل ویژگی های لوله های مانیسمان برای قسمت های خاص خطوط انتقال
• استفاده از لوله های ERW برای بخش هایی از خطوط انتقال
• استفاده از لوله های LSAW برای انتقال برخی از میعانات نفتی
• تولید این لوله ها با استانداردهای مرجع ASTM کشور آمریکا
• استفاده از آلیاژهای گرید های کربن استیل برای ساخت این دسته از لوله ها

لوله های به کار رفته در خطوط انتقال نفت در سراسر جهان می بایست دارای استانداردهای ویژه ای باشد که بخشی از این ویژگی ها را در این بخش از مقاله به آن اشاره نمودیم.

در صنایع بالادستی این لوله ها می بایستی دارای استانداردهای API5CT با کلید واژه ( OCTG ) می باشد که این لوله ها را برای استفاده در خطوط انتقال نفت ویژه می نماید.

سایزهای به کار رفته برای خطوط انتقال نفت بر مبنای اینچ:

لوله های تولید شده برای خطوط انتقال نفت که به روش های مانیسمان یا درز تولید می شود میتوانند از سایت های گوناگونی برای دایر نمودن این خطوط لوله استفاده نمود.

سایزهای منحصر به فرد استفاده شده برای لوله های انتقال نفت سایزهای ۱/۸ این تا سایز ۶ اینچ می باشد که به صورت مانیسمان این لوله ها تولید می شود و سایزهای بالاتر نیز به روش لوله های درز مستقیم برای استفاده در خطوط انتقال نفت کاربرد دارد.

از ویژگی های دیگر لوله های به کار رفته در خطوط انتقال نفت می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• استفاده از لوله های کمتر از ۱۲ اینچ با استاندارد مانیسمان
• استفاده از لوله های بیش از 12 اینچ به روش ERW
• استفاده از لوله های سایز بالا به روش اسپیرال
• ویژگی ها و استانداردهای مطابق با ASTM کشور ایالات متحده آمریکا مطابق مطابقت استانداردهای اینک برابر با رده های مطرح شده جدول اینچ ( اسکجوال )

لوله های مطرح شده و ویژگی های مطرح شده برای لوله هایی که به آن اشاره شد مربوط به لوله هایی می باشد که در خطوط انتقال نفت و کلیه میعانات استحصال شده در پالایشگاه های نفتی مورد استفاده کاربران قرار می گیرد.

از دیگر ویژگی های به کار رفته در لوله های مانیسمانی که قرار است در خطوط انتقال نفت مورد استفاده قرار گیرند می توان به استفاده از اتصالات و فیتینگ های گوناگون برای این دسته از لوله ها اشاره نمود.

اتصالات و فیتینگ های به کار رفته در خطوط انتقال نفت:

اتصالات و فیتینگ های به کار رفته در خطوط انتقال نفت می بایست دقیق مطابق با آلیاژهای به کار رفته در خطوط مورد نظر باشد به این صورت که با توجه به این که لوله های خطوط انتقال نفت به همدیگه جوش داده می شوند کلیه لوله های به کار رفته در این صنعت می بایست مورد استفاده از طریق اتصالاتی با همان آلیاژ قرار گیرد.

چرا که در کل خطوط دایر شده انتقال نفت این لوله ها و اتصالات به یکدیگر جوش داده می شوند که در صورت عدم همخوانی آلیاژهای لوله ها با آلیاژ اتصالات می تواند جوش های به کار رفته جوش های کم ثباتی بوده و در نهایت منجر به ایرادات اساسی در فرآیند انتقال نفت گردد.

• از اتصالاتی که در خطوط انتقال نفت از آن استفاده می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
• استفاده از فیتینگ های زانو برای انحراف خطوط انتقال ( زانو ۹۰ درجه و ۴۵ درجه )
• استفاده از تبدیل های فیتینگ برای تغییر سایز خطوط انتقال
• استفاده از شیر فلکه ها پمپ ها و تلمبه خانه ها جهت ادامه روند انتقال و پمپاژ نمودن مواد نفتی از نقطه A به نقطه B
• استفاده از بوشن ها درپوش ها و یا عدسی ها برای کور نمودن بخش هایی از خطوط انتقال
• استفاده از CLAMP برای مهار نمودن لرزه ها در بخشی از خطوط انتقال

اتصالاتی که در این بخش از مقاله به آن اشاره نمودیم اتصالات رایج در خطوط انتقال نفت و گاز می باشد که معمولا مطابق با استانداردها و سایزهای لوله های به کار رفته داریم خطوط مورد استفاده صنعتگران فعال در این زمینه قرار می گیرند.

از دیگر ویژگی های خطوط انتقال میعانات نفت و گاز دایر نمودن این خطوط معلولا با لوله های درز مستقیم و یا به روش ( ERW ) می باشد.

دسته بندی لوله های به کار رفته در خطوط انتقال میعانات نفتی و یا فرآورده های نفت و گاز برای انتقال این دسته از محصولات به سه دسته اصلی طبقه بندی می گردد که به شرح ذیل می باشد:

• استفاده از لوله های بیش از ۲۴ اینچ برای صنایع بالا دستی ( مدارهای استخراج از چاه ها تا مبادی میان دستی )
• استفاده از لوله های ۱۲ تا ۲۴ اینچ برای دایر نمودن مدارهای خطوط انتقال میان دست
• استفاده از لوله های کمتر از ۱۲ اینچ برای دایر نمودن خطوط انتقال پایین دستی ( مقصد نهایی یا مصرف کننده نهایی )
• استفاده از آلیاژهای به کاررفته مطابق با استانداردهای API کشور ایالات متحده آمریکا
• استفاده از لوله های کربن استیل فولادی برابر با استانداردهای مختلفی اعم از گرید های ( X42 – X52 – X60 – X65 – X70 ) موارد ذکر شده در این بخش از مقاله آلیاژها و متریال ها و ویژگی های منحصر به فرد لوله های خطوط انتقال نفت گاز و میعانات نفتی را شامل می شود که می بایست مورد توجه دایر کنندگان خطوط انتقال نفت و گاز قرار گیرد.

تولیدکنندگان لوله های مدارهای نفت و گاز در جهان :

تولیدکنندگان لوله های مدارهای نفت و گاز در جهان معمولا شرکت های تولیدی لوله های آلیاژی می باشد که این لوله ها را در سایزهای بیش از 24 اینچ به روش های ERW تولید می کنند در مواردی بسیار نادر در صورتی که فرآیند تولید مورد نظارت شرکت های معتبر تولید لوله در جهان قرار گیرد.

این لوله ها می توانند مورد استفاده جهت مدارهای فایپینگ سایزهای بیش از 24 اینچ قرار گیرد که به روش ERW از ورق های آلیاژی و فولادی تولید می گردند از ویژگی های لوله های به کار رفته در صنایع بالادستی در صنایع نفت استفاده از این لوله ها مطابق با استانداردهای سری X کشور امریکا می باشد که توسط بسیاری از تولیدکنندگان در جهان تولید می شود.

منبع:mahzyar