راهسازی/ماشین آلات/سایر دستگاهها و تجهیزات

انواع ماشین آلات سنگین راهسازی شامل تجهیزاتی است که برای جابه‌جایی مصالح، خاکبرداری، ساخت و ایجاد زیرساخت آسفالت راه‌ها و بزرگراه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.. لیست ماشین آلات راهسازی به شرح زیر است:

با پیشرفت و توسعه تکنولوژی و به سبب آن پیدایش نیازهای جدید بشر، ابزار و ادوات دستیابی به پاسخ این نیازها نیز دچار تغییرات و پیشرفت چشمگیری شده است. اختراع، بکارگیری و توسعه انواع ماشین آلات معدنی، راهسازی و صنعتی نیز از این تغییرات انقلابی مستثنی نیست. در این بخش سعی شده مطالبی در جهت آشنایی با برخی ماشین آلات صنعتی و معدنی ارائه شود. بنابراین در این جا اسامی انواع ماشین آلات راهسازی را به همراه توضیح مختصری از هریک ذکر خواهیم کرد.

لودر ( Loader )

در اصل می توان گفت که لودرها هم در یکی از دسته بندی های ماشین آلات راهسازی غول پیکر جای می گیرند که بطور وسیعی در کارهای ساختمانی برای حمل توده مواد (نظیر خاک و سنگ )، بارگیری کامیون ها، خاکبرداری ، حفاری و گاهی تسطیح (به عنوان بولدوزر ) بکار گرفته می شوند. بر خلاف اسکریپرها که به طور همزمان برای بارگیری و حمل استفاده می شوند، لودرها همواره باید به همراه ماشین های انتقال دهنده مانند کامیون ها به کار گرفته شوند.

انواع لودر

اصولا دو نوع لودر نصب شده بر روی شاسی تراکتور وجود دارد:

1. لودر چرخ زنجیری (Chain Loader)
   لودرهای چرخ زنجیری فشار کمی بر خاک زیر خود وارد می کنند. این نوع ماشین با داشتن مزایایی همچون شناوری خوب و قدرت کشش مناسب می تواند در زمین های نرم و باتلاقی که لودرهای چرخ لاستیکی در آن ها کارایی مناسبی ندارند به خوبی عمل نمایند. همچنین عملکرد این دستگاه ها بر روی زمین های سنگلاخی نسبت به نوع چرخ لاستیکی که به شدت ممکن است آسیب ببینند بسیار مناسب می باشد . لودرهای چرخ زنجیری طراحی مناسبی برای مانور در محیط های محدود دارند. نقل و انتقال این لودرها بین پروژه های مختلف، نیازمند تریلی می باشد.

2. لودر چرخ لاستیکی (Wheel Loader)
   لودرهای چرخ لاستیکی دارای سرعت بالاتری نسبت به لودرهای چرخ زنجیری بوده و بسیار بهتر از آنها در زمین‌های سفت عمل می‌کنند. آنها می‌توانند در راه های ساخته شده حرکت و در فواصل نسبتاً کوتاه بدون نیاز به تریلر انتقال یابند.
   از جهت اندازه انواع گسترده تری نسبت به لودرهای چرخ زنجیری دارند و از این رو می‌توانند سازگارتر با نیازها انتخاب شوند و همچنین هزینه نگهداری آن ها در زمین‌های مرطوب و خاک های ماسه ای که خاصیت ساینده برای لودرهای چرخ زنجیری دارند، کمتر می‌باشد.
   فشار وارد بر زمین توسط لاستیک ها با تغییر میزان باد لاستیک قابل تغییر بوده، ولی به هر حال کار کردن توسط این لودرها در زمین های خیس و گل آلود به علت ایجاد فشار زیاد مشکل و ظرفیت باربرداری آنها در زمین های باتلاقی نسبت به نوع چرخ زنجیری، کمتر خواهد شد. البته زنجیرهای سیمی مخصوص جهت حفاظت لاستیک‌ها وجود دارد که می‌توان برای افزایش اصطکاک لاستیک ها از آن‌ها استفاد کرد.
   در زمین‌های سنگلاخی با سنگ‌های تیز گوشه امکان آسیب پذیری لاستیک‌ها وجود دارد، البته نوع جدیدی از لاستیک‌ها با آج های خیلی ضخیم تولید شده‌اند که امکان کار در مناطق سنگلاخی را فراهم می‌آورند. لودرهای چرخ لاستیکی قدرت کشش کمتری نسبت به لودرهای چرخ زنجیری هم وزن خود دارا بوده و در نتیجه قدرت مفید آنها در کندن خاک‌ها و بالا رفتن یا پایین آمدن از شیب ها محدود می‌باشد.
   دستگاه‌های نوع چرخ لاستیکی که بر روی تراکتور کمرشکن نصب می‌شوند، می‌توانند مشخصات فرمان پذیری مطلوبی در جای کم داشته باشند. کمرشکن بودن لودر اجازه گرفتن زاویه‌ای تا ۳۵ درجه در صفحه افقی محور ماشین بین دو قسمت اصلی ماشین را فراهم می‌کند.

بکهو لودر ( بیل بکهو )

بکهو لودر شامل یک لودر از جلو و یک بیل مکانیکی در عقب است. اندازه بکهو لودر از لودر و بیل مکانیکی کوچکتر است. و معمولا برای حجم کاری کمتر استفاده می‌شود. از بکهو لودر برای حفاری کم عمق، ایجاد کانال کوچک و متوسط برای لوله گذاری و جابجایی و حمل خاک استفاده می‌شود. انواع بکهو با توجه به شرایط عملیاتی به شرح زیر است :

• تمام گردان

• ثابت

• کشویی مکانیکی

• کشویی هیدرولیکی

بیل مکانیکی (Excavator)

انواع بیل‌ مکانیکی برای گودبرداری در خاک‌های نرم و سخت، سنگ های نرم و مواد غیر سنگی استفاده می‌گردند. برای حفاری کانال‌هایی جهت جاگذاری لوله ها و کابل های ادارات برق، تلفن و آب و فاضلاب و حوضچه‌های بزرگ و نوع خاص آن برای معادن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیل‌های مکانیکی می‌توانند انواع خاک ها بجز صخره سنگ ها را حفر نمایند. صخره سنگ‌ها باید ابتدا توسط دستگاه‌هایی مانند ریپر یا چکش هیدرولیکی تخریب و پس از آن توسط بیل برداشت شوند.

از بیل‌ مکانیکی برای حفاری خاک به خصوص در اغلب زمین‌های خرده سنگی که حفاری آن توسط ماشین آلات دیگر راهسازی جز بولدوزر عملی نیست، استفاده می‌شود. بیل قادر است علاوه بر حفاری، مواد حاصله را در داخل وسایل حمل مواد خاکی بار نماید. از این ماشین برای بار کردن همه نوع مواد اعم از سنگی، شنی و رسی و غیره می‌توان استفاده کرد. همچنین برای حفر و زاویه دادن به کانال‌ها از آن استفاده می‌شود.

انواع بیل‌های مکانیکی رایج بر اساس

تقسیم بندی بیل‌ها از لحاظ نوع شاسی که بر روی آن سوار می‌شوند:

1. بیل مکانیکی چرخ زنجیری

2. بیل مکانیکی چرخ لاستیکی

انواع بیل‌های مکانیکی

1. بیل مکانیکی با جام معکوس
   به این بیل اسامی متعددی داده می شود از قبیل:کج بیل – بیل پشت خم وبیل کششی.
   این بیل‌ها در دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی هستند و برای حفاری مناسبند.

2. بیل مکانیکی با سیستم کابلی
   این بیل مکانیکی عبارت است از اتاقک گردانی که سوار بر چرخ ها بوده و در انتهای جلویی آن بیل متصل شده است. این بیل در دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی می باشند.

3.  بیل کششی ( دراگلاین )
   بیل کششی دراگلاین ازیک اتاق فرمان – جرثقیل – جام بیل کششی و کابلهای لازم جهت کنترل قسمتهای مختلف تشکیل شده است.بیل کششی قادر است در سطوح خیلی بالاتر و خیلی پایینتر از سطح اتکاء خود است و در انواع زمینه های مورد استفاده قرار می گیرد. بازوی طویل آن برای حفاری و تخلیه مواد کنده شده مفید بوده و زمان سیکل کار کوتاه از محاسن این ماشین می‌باشد.

4. جرثقیل
   جرثقیل تشکیل شده از اتاق فرمان و یک تیر بلند مشبک و قلب جرثقیل و معمولا برای بلند کردن اجسام سنگین و حرکت دادن آنها بکار می‌رود. با اتصال دستگاه‌های مختلف به انتهای تیر مشبک بلند جرثقیل می‌توان از استفاده‌های دیگری نمود. جرثقیل‌ها هم بر دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی می‌باشند که امروزه بیشتر هیدرولیکی وجود دارد.

بولدوزر (Bulldozer)

یکی دیگر از انواع ماشین آلات راهسازی، بولدوزر می باشد. بولدوزر یک ماشین چند منظوره است که می‌تواند برای انجام بسیاری از عملیات خاکی استفاده شود. در جلوی بولدوزر یک تیغه فولادی مستقيم و طویل نصب شده است. تیغه را می‌توان بر اساس نیاز بالا و پایین کرد که برای تراشیدن مواد نرم و فشار دادن آنها به سمت جلو استفاده می‌شود.

همچنین ممکن است برای پخش کردن مواد نیز استفاده شود. بولدوزر برای شرایطی که مواد به هل دادن با نیروی زیادی نیاز دارند، مناسب‌ ترین گزینه است.

غلتک (Compactor)

کمپکتورها که به آن‌ ها غلتک نیز گفته می‌شود، به طور گسترده‌‌ای در راهسازی برای فشرده سازی سطح نهایی و مواد خاکی استفاده می‌شوند. انواع مختلف غلطک برای کارهای مختلف فشرده سازی در دسترس هستند. برای تراکم خاک دانه‌ای مانند شن و ماسه، سنگ خرد شده، غلتک‌ های چرخ فلزی و صاف مؤثر هستند.

در ساخت سدها و کانال‌هایی که به فشردگی در عمق لایه زمین نیاز است، غلتک‌‌های پاچه بزی مناسب هستند. غلتک‌های چرخ لاستیکی پنوماتیک برای ترکیب خاک دانه ریز و شن و ماسه ای خوب دانه بندی شده ایده آل هستند.

گریدر (Grader)

گریدر یکی دیگر از انواع ماشین آلات راهسازی است که در درجه اول برای تسطیح یا اتمام کارهای خاکی استفاده می‌شود. این ماشین به طور گسترده در ساخت جاده‌ های خاکی، پخش مواد سست و شکل دادن به زیر سطح مورد استفاده قرار می‌گیرد. گریدر همچنین برای اصلاح شیب و مخلوط کردن شن و ماسه نیز مفید است.

گریدر عمدتاً شامل یک تیغه زاویه‌ دار به طول 3 تا 4 متر است که بر روی یک چارچوب نصب شده است. چارچوب نیز روی چرخ‌ها سوار می‌شود. تیغه می‌تواند کج شده و چرخانده شود و می‌تواند از به اندازه 360 درجه به پایین و بالا برود تا متناسب با شرایط خاک تنظیم شود.

اسکریپر

اسکریپر ماشینی است که عمل بارگیری وحمل وتخلیه مواد خاکی در مسافتهای متوسط و زیاد را به تنهایی انجام می دهد. اسکریپر از سه قسمت اصلی تشکیل شده است : قسمت بارگیر (جام ) دیوار جلویی قسمت بارگیری دیواره عقب جام یا دیواره تخلیه قسمت جام که معمولا سرباز است دارای یک تیغه برنده قابل تعویض در قسمت پایین می‌باشد این تیغه در حین بارگیری به داخل خاک نفوذ می‌کند وبا برش خاک آن را به داخل جام هدایت میکند . این قسمت قابل حرکت بوده ومیتواند پایین وبالابرود در اسکریپرهای دارای بالابر سمت بالابر جانشین دیواره جلویی جام می‌شود دیواره عقب جام یا دیواره تخلیه قابلیت حرکت به عقب وجلورا دارد که با هل دادن خاک به تخلیه بار کمک می‌کند.

انواع اسکریپرها

اسکریپرها به دودسته موتوردار وبدون موتور تقسیم می‌شوند امروزه نوع بدون موتور کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب اسکریپرها تک محور بوده و تعادل آن و وزن بارانی توسط تراکتور متصل به آن حمل می‌شود. تراکتورهایی که این اسکریپرها را می‌کشند ممکن است، چرخ لاستیکی وچرخ زنجیری باشند.

بعضی دیگر قسمتی از یک تراکتور اسکریپرها هستند بدین معنی که یک تراکتور تک محوره یک اسکریپر تک محوره را می‌کشند اسکریپرهایی که دو محور دارند به وسیله تراکتورهای زنجیردار کشیده می‌شوند زیرا اینگونه تراکتورها نمی‌توانند بارقائم را تحمل کنند بنابراین نمی‌توانند اسکریپرها یک محوره را بشکند امروزه در بنادر از اسکریپرهای چرخ زنجیری استفاده می‌شود اسکریپرهایی که توسط تراکتور چرخ لاستیکی کشیده می شوند به انواع زیر تقسیم بندی می‌شوند:

1. تک موتوره دومحوره

2. سه محوری

3. دودیفرانسیل

4. اسکریپرهای دوموتوره ( TANDEM-POWERED)

5. اسکریپرهای دارای بالابر(ELEVATING)

6. فشاری – کششی (PUSH – PULL)

اسکریپرهای تک موتوری دو محوری از یک تراکتور تک محوره استفاده می‌کنند و به دلیل مسئله تعادل این تراکتور بدون اسکریپر مربوطه قادر به حرکت نیست اسکریپرهای سه محوری توسط یک تراکتور کشیده می‌شوند ماشین‌های چند دیفرانسیلی دارای چرخهای گردنده در اسکریپرو در تراکتور هستند

اسکریپرهای دوموتوره دارای موتورهایی جداگانه برای حرکت اسکریپر چرخ های گردان آن می‌باشد اسکریپرهای دارای بالابر دارای یک بالابر نردبانی درجلوی جام بوده و در عمل کندن و انتقال مواد کنده شده به داخل جام کمک می‌کند در این نوع اسکریپرها به دلیل قدرتی که بالابر به اسکریپر می‌دهد به تراکتور کمکی جهت بارگیری احتیاجی نیست.

خندق کَن (Trencher)

ترنچر یا خندق کن برای ایجاد خندق‌ها یا سنگرها طراحی شده‌اند. این ماشین ها مانند سایر تجهیزات حفاری به نظر می‌رسند اما برای حفر سنگرها، به طور معمول برای پروژه‌های لوله کشی نیز کاربردی هستند. شما می‌توانید دو نوع اصلی خدق کن‌ها اعم از چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری را در محل پروژه مشاهده کنید.

بسته به عملکرد، از این دستگاه‌ها برای تسریع در نصب یا نگهداری پروژه هایی مانند فاضلاب یا لوله های زهکشی استفاده می‌شود.

ماشین قیرپاش

به صورت مستقل، حرکت ندارد و بر روی شاسی ماشین دیگر سوار می‌شود. از این ماشین همانگونه که از نامش پیداست جهت قیر پاشی استفاده می‌شود ماشین قیرپاش براساس نوع کاربرد به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. ماشین قیر پاش برای قیر پاشی سطح زیرین لایه آسفالتی

2. ماشین قیرپاش لکه گیر

فینیشر آسفالت

ماشین آلاتی با عرض زیاد هستند که از طریق دسترسی موجود در تنظیمات کابین اپراتور با ضخامت و طول و عرض مشخص، آسفالت می‌ریزد. در پشت فینیشر منبع تغذیه و در جلوی دستگاه صفحه‌ای پهن قرار دارد که آسفالت را بر روی سطح جاده پهن می‌کند.

منبع: tesico