آشنایی با قطع کننده های مدار

قطع کننده مدار خطای زمین (GFCI) یا Ground Fault Circuit Interrupter یکی از مهم‌ترین ابزارهای ایمنی در سیستم‌های برق‌رسانی است. این دستگاه‌ها برای محافظت افراد در برابر برق‌گرفتگی و همچنین جلوگیری از خطرات جانی در اثر تماس با جریان‌های الکتریکی ناشی از خطای زمین طراحی شده‌اند. در این مطلب به بررسی نحوه عملکرد، انواع، و کاربردهای GFCI می‌پردازیم.

GFCI چیست؟

GFCI‌ها دستگاه‌های محافظتی هستند که به محض شناسایی خطای زمین (جریان نشتی به زمین) به سرعت مدار الکتریکی را قطع می‌کنند. خطای زمین زمانی رخ می‌دهد که جریان الکتریکی به طور ناخواسته از مسیر استاندارد خود منحرف شود و به زمین یا دیگر سطوح غیر رسانا منتقل شود. این نوع خطا می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود و در موارد شدید منجر به مرگ گردد.

نحوه عملکرد GFCI

GFCI‌ها جریان‌های رفت و برگشت در یک مدار را به دقت اندازه‌گیری می‌کنند. در حالت عادی، جریان الکتریکی که از مدار خارج می‌شود باید دقیقاً به همان میزان به مدار بازگردد. اگر GFCI اختلاف کوچکی (بیشتر از 5 میلی‌آمپر) بین جریان رفت و برگشت تشخیص دهد، به سرعت (کمتر از 1/40 ثانیه) مدار را قطع می‌کند تا از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری کند.

انواع GFCI

1. پریزهای GFCI (GFCI Receptacles):
   این نوع از GFCI معمولاً در نقاطی نصب می‌شود که ریسک برق‌گرفتگی بالا است، مانند آشپزخانه‌ها، حمام‌ها، و فضاهای بیرونی. این پریزها مستقیماً در مدار قرار گرفته و هرگونه نشت جریان را به سرعت شناسایی و مدار را قطع می‌کنند.

2. قطع کننده‌های مدار GFCI (GFCI Circuit Breakers):
   این نوع GFCI در تابلوی برق نصب شده و کل مدار را محافظت می‌کند. این دستگاه‌ها برای مکان‌هایی با مصرف بالا و نیاز به حفاظت کلی مناسب هستند.

3. GFCI قابل حمل (Portable GFCI):
   این دستگاه‌ها برای استفاده موقت در مواقعی که GFCI نصب نشده است، طراحی شده‌اند. مثلاً هنگام کار در محیط‌های بیرونی یا کارگاه‌ها.

جدول مقایسه انواع GFCI

کاربردهای GFCI

GFCI‌ها به طور گسترده در مکان‌های زیر کاربرد دارند:

• حمام و آشپزخانه‌ها:
  این فضاها به دلیل تماس زیاد با آب، مستعد ایجاد خطرات ناشی از خطای زمین هستند. نصب GFCI در این مکان‌ها به جلوگیری از برق‌گرفتگی کمک می‌کند.

• فضاهای بیرونی:
  در فضاهای باز که تجهیزات الکتریکی مانند چراغ‌های حیاط، پریزها و پمپ‌های استخر نصب می‌شوند، استفاده از GFCI ضروری است.

• کارگاه‌ها و مراکز صنعتی:
  در محیط‌های صنعتی که ابزارهای الکتریکی سنگین و دستگاه‌های مختلف به کار می‌روند، نصب GFCI می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از نشت جریان الکتریکی کمک کند.

مزایای استفاده از GFCI

1. افزایش ایمنی:
   GFCI‌ها به طور ویژه برای محافظت از افراد در برابر برق‌گرفتگی طراحی شده‌اند و می‌توانند خطرات جانی را به حداقل برسانند.

2. عملکرد سریع:
   این دستگاه‌ها با دقت بالا جریان‌های نشتی را تشخیص داده و در کمتر از یک ثانیه مدار را قطع می‌کنند.

3. کاهش خطرات آتش‌سوزی:
   GFCI‌ها با قطع جریان‌های نشت‌دار می‌توانند از ایجاد حرارت زیاد و در نتیجه وقوع آتش‌سوزی جلوگیری کنند.

مشاهده تامین کنندگان این کالا در تکصان 

سوالات متداول درباره GFCI

1. آیا GFCI‌ها باید به طور منظم تست شوند؟
   بله، GFCI‌ها باید حداقل یک بار در ماه تست شوند. دکمه تست روی پریز یا قطع کننده مدار GFCI قرار دارد که با فشار دادن آن، عملکرد GFCI ارزیابی می‌شود.

2. چه زمانی باید GFCI تعویض شود؟
   اگر GFCI به درستی عمل نمی‌کند یا در تست به درستی پاسخ نمی‌دهد، باید آن را تعویض کرد.

مطالعه بیشتر درباره وسایل مرتبط با حفاظت مدار

منبع

Leviton – GFCI Outlets