سد وزنی

سد وزنی، (به انگلیسی: Gravity dam ) نوع سد است که عموماً با استفاده از بتن و سنگ ساخته می‌شوند و اساس کارشان در بستن راه آب استفاده از وزن مواد بکار رفته‌است. سدهای وزنی با توجه به ارتفاعشان می‌توانند به صورت زیر دسته‌بندی شوند: کوتاه (کمتر از ۱۰۰ فوت) متوسط (بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ فوت)

• سد هاي وزني :

-این سد ها كه معمولا با مقطع مثلثي یا ذوزنقه اي ساخته مي شوند، در بالا دست تقریبا به صورت قائم و در پایين دست با شيب تندي ساخته مي شوند. پایداري این سدها تنها از طریق نيروي وزن آن ها تأمين مي گردد.

- گاهي اوقات این سدها در طول به صورت قوسي اجرا شده تا علاوه بر زیبایي، در پایداري سد نيز كمك كرده ودر نتيجه سد وزني قوسي را به وجود آورند. در این حالت معمولا ضخامت سد نسبت به حالت اول لاغرتر مي شود.

-شكل سدهاي وزني تقریبا مثلثي است.برآیند وزن سد، همراه با سایرنيروهاي وارده خارجي، بایستي بتواند در مكان مخصوصي در پایه سد قرار گيرد .

- به منظور اطمينان از پایداري سد، لازم است برایند نيروهاي مختلف استاتيكي و دیناميكي از یك سوم مياني پي سازه بگذرد . زماني كه برایند نيروهاي اشاره شده در یك سوم پي سد در پایاب قرار بگيرد، تعادل كلي  برقرار نگشته و فشار در نوك پایاب سازه افزایش مي یابد و سازه واژگون مي گردد.

• مزایا و محاسن سدهاي بتني :

-برخالف سدهاي خاكي، این سدها در مقابل روگذري سيل از خود مقاومت نشان داده و حتي سرریز مي تواند بر روي تاج سد درنظر گرفته شود كه در برخي موارد این سرریز تمام طول سد را در برمي گيرد.

-تجهيزات هيدروليكي مثل لوله هاي آبگير از مخزن، دریچه ها، شيرآلات و تجهيزات و تأسيسات مربوطه را مي توان در اتاقك هاي مناسب یا دالان هاي احداث شده در بدنه سد بتني در نظر گرفت.

-در هنگام زلزله، مقاومت سدهاي بتني بدون وجود خطر فروپاشي عمده، بيشتر از سدهاي دیگر است.

-به جز سدهاي تك قوسي و دو قوسي به شرط وجود بستر سنگي درساختگاه، احداث انواع دیگر سدهاي بتني در دره هاي عریض و باریك قابل اجراست.

• معایب سدهاي بتني :

-ساختگاه سدهاي بتني باید از بستر سنگي با مقاومت كافي تشكيل شده باشد.

-مصالح مورد نياز مانند مصالح طبيعي، شن و ماسه و نيز مصالح مصنوعي مثل سيمان باید از نظر كيفيت در حد قابل قبول بوده و به اندازه كافي نزدیك به محل اجرا، انبار و نگهداري شود.

-عمليات بتن ریزي در سدها پيوسته نبوده و به تخصص هاي مختلفي مثل قالب بندي، بتن سازي، بتن ریزي و ... نياز دارد.

-از نظر هزینه تمام شده، هزینه سدهاي بتني به مراتب بيشتر از سدهاي خاكي است.

منبع: ppt90    

       wikipedia