دستگاه‌های دیالیز

دستگاه دیالیز یکی از ابزار‌های موجود برای تصفیه خون در بیماران کلیوی است. ساختار دستگاه دیالیز طوری طراحی شده است که به رعایت سلامت بیمار، امکان دریافت خون کثیف و تزریق خون تمیز به درون رگ‌ها را فراهم کند. در ادامه با تک‌تک قسمت‌های این ماشین و نحوه عملکرد آن‌ها بهتر آشنا می‌شوید.

 دیالیز مایعی است که به حذف مواد زائد ناخواسته از خون بیمار کمک می‌کند. دیالیز همچنین کمک می‌کند تا الکترولیت‌ها و مواد معدنی خود به سطح مطلوبی در بدن بیمار برسند. علاوه بر این دستگاه دیالیز به جریان خون بیمار، زمانی که خون در خارج از بدن جریان دارد، نظارت می‌کند.

در پزشکی دو نوع دیالیز وجود دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی. در این دو نوع، روش انجام دیالیز ممکن است متفاوت باشد، اما هدف درمان که همان حذف مواد زائد است، مشابه است. این مواد زائد عمدتا ترکیبات نیتروژن شامل اوره، اوریک اسید و کراتینین است.

انواع دیالیز

بطور کلی می‌توان گفت که پنج نوع دیالیز وجود دارد:

• همودیالیز

• دیالیز صفاقی

• هموفیلتراسیون

• همو دی فیلتراسیون

• دیالیز روده

  دیالیز با دستگاه دیالیز چگونه انجام می‌شود؟

  پزشک ابتدا با ایجاد یک شکاف بر روی دست، یک سیاهرگ و یک سرخرگ را به هم متصل می‌کند. به ساختار ایجاد شده فیستول گفته می‌شود.

  در مرحله بعد یک سوزن به پشت سیاهرگ و یک سوزن به پشت سرخرک در نزدیکی فیستول متصل می‌شود. این سرنگ‌ها به لوله‌هایی که به طرف دستگاه دیالیز می‌روند، متصل هستند. از یکی از این لوله‌ها خون به طرف دیالیزور یا فیلتر روانه می‌شود. وظیفه مکش و گردش خون درون دستگاه دیالیز بر عهده پمپ دستگاه است.

  در مسیر رسیدن خون به محفظه فیلتر پمپی وجود دارد که به خون هپارین تزریق می‌کند. هپارین از لخته شدن خون درون لوله‌های دستگاه جلوگیری می‌کند. با وارد شدن خون به فیلتر، دیالیز خون صورت می‌گیرد. محفظه فیلتر به دو لوله دیگر متصل است. یکی از این لوله‌ها اسید دیالیز تازه را به دورن محفظه می‌آورد و لوله دیگر اسید دارای مواد مضر خون را از آن خارج می‌کند. یکی محفظه‌های‌ موجود در پایین دستگاه دیالیز برای پر شدن از مواد مضر است و دیگری اسید تازه دیالیز را به دستگاه تزریق می‌کند.

  محفظه دیالیزور مانند کلیه انسان عمل می‌کند. خون پس از تصفیه شدن به سمت بدن روانه می‌شود. در مسیر رسیدن به دست، فشار آن تنظیم می‌شود. خون تمیز توسط سرنگ دیگر به دست وارد می‌شود.

  

   

  

  

جدول اجزای دستگاه دیالیز و عملکرد آن‌ها 

قسمت	وظیفه
۱. دستگاه پمپ خون و لوله دیالیز:	پمپ خون به آسانی خون را از بدن به درون دستگاه دیالیز از طریق لوله‌های به خصوص منتقل می‌کند.
۲. سرنگ:	سرنگ شامل دارویی به نام هپارین است که از لخته شدن خون در لوله‌ها جلوگیری می‌کند.
۳. دیالیز کننده:	دیالیز کننده یک محفظه بزرگ شامل هزاران فیبر کوچک است که خون بیمار از درون آن عبور می‌کند. دیالیز کننده قسمت اصلی دستگاه دیالیز است که تصفیه خون درون انجام می‌شود.
۴. اخطار دهنده‌ها:	عملکرد آن محافظت از بیمار در برابر هرگونه خطایی است. مواردی که توسط اخطار دهنده‌ها کنترل می‌شوند شامل: فشار خون موجود در دستگاه دیالیز فشار خون بیمار جریان خون دما مخلوط دیالیز
۵. نمایشگر فشار:	نمایشگر فشار سرخرگی: مشخص کردن فشار بین خون در دسترس و پمپ خون. نمایشگر فشار سیاهرگی: معمولا فشار مثبت را اندازه گیری می‌کند. اگر فشار سرخرگی کاهش یابد، احتمالا به دلیل قطع اتصال یا کم شدن جریان خون در چرخه است.
۶. مشخص کننده کمبود هوا:	آشکار ساز در خط سرخرگ خونی حرکت کرده و از آمبولاسیون هوا جلوگیری می‌کند.
۷. رابط داده‌ها:	دستگاه دیالیز می‌تواند شامل USB، اترنت و انواع مختلفی از رابط‌های متوالی برای سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی است. رابط‌های بی سیم مثل وای فای ممکن است برای اتصال مستقیم به شبکه‌های بی سیم بیمارستان استفاده شوند. مجرا‌هایی برای کارت‌های حاوی اطلاعات نیز در طرح‌های مختلف موجود است.
۸. سوپاپ‌ها:	چندین سوپاپ با عملکرد‌های الکترونیکی مختلف، جهت ترکیب نسبت‌های متغییر مورد نیاز است. سوپاپ‌های باز یا بسته ساده که به وسیله سیم پیچی هدایت می‌شوند، کاربرد‌های مختلفی دارند. از آن‌ها به منظور دقت در جایگاه‌های مختلف سوپاپ‌ها که به وسیله موتور‌های پله‌ای کنترل می‌شوند، استفاده می‌شود.
۹. سنسور‌ها:	دستگاه‌های دیالیز نیازمند انواع مختلفی از سنسور‌ها برای اندازه گیری پارامتر‌های مختلف هستند. فشار خون در نقاط مختلف مدار، فشار دیالیز، درجه حرارت، اشباع O۲، سرعت موتور، شیب فشار غشا و هوا در مقادیر مناسب در طی دیالیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.

منبع: setare.com