کشتی‌های حمل مواد شیمیایی

تانکرهای حمل مواد شیمیایی قادرند انواع گسترده‌ای از مواد شیمیایی صنعتی را جابجا کنند و در صورت طراحی برای حمل نفت و مواد شیمیایی، محصولات نفتی را نیز بتوانند حمل نمایند. محموله‌های شیمیایی که توسط این تانکرها حمل می‌شوند، بسیار متنوع هستند و شامل موادی مانند سوخت‌های سوزآور، اسید سولفوریک و سایر مواد مختلف می‌شوند که همگی می‌توانند خطرات آلودگی و ایمنی را به همراه داشته باشند. با توجه به این خطرات، تانکرهای شیمیایی با هدف کاهش خطرات طراحی، ساخته و بهره‌برداری می‌شوند.

تانکرهای شیمیایی که به طور معمول دارای مخازن فولادی ضد زنگ یا پوشش‌های ویژه هستند، می‌توانند مواد شیمیایی متنوعی از جمله اسید سولفوریک (از مواد مخدر تا مواد منفجره) و سوخت‌های سوزآور (استفاده شده در صنعت صابون‌سازی و شمع‌سازی) را جابجا کنند. البته این دو مورد به عنوان نمونه‌های بسیاری هستند و مواد شیمیایی حمل شده می‌توانند متنوعیت بیشتری داشته باشند! اما تهدیدی که این مواد شیمیایی مشترکاً می‌توانند داشته باشند، به علت پتانسیل آلودگی در صورت وقوع نشت، به محیط زیست مطرح است.

همانند تانکرهای نفتی، تانکرهای شیمیایی به سهولت قابل تشخیص هستند؛ زیرا دارای ساختاری منحصر به فرد هستند که شامل بدنه‌ای بلند و صاف در جلوی آن و صفحه پهن در پشت تانکر است. روی این صفحه (که احتمالاً از دید پرنده یا هواپیمای بدون سرنشین قابل رویت است) سیستم خروجی‌ها و خطوط لوله برای بارگیری و تخلیه محموله قرار دارند.  تانکرهای مواد شیمیایی بخش حیاتی از زنجیره صنعتی را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال، سوخت‌های سوزآور عنصر اساسی در فرآوری بوکسیت برای تولید آلومینیوم هستند.

دسته‌بندی تانکرهای شیمیایی

به طور کلی تانکرهای شیمیایی به سه دسته تقسیم می‌شوند. طبقه بندی تانکرهای شیمیایی عبارتند از:

• نوع 1: این تانکرها حامل مواد شیمیایی هستند که در صورت نشت، جدی‌ترین تهدید را برای محیط زیست ایجاد می‌کنند. آن‌ها باید با بالاترین سطح ایمنی برای از بین بردن یا محدود کردن آسیب در صورت بروز حادثه ساخته شوند.

• نوع 2: این تانکرها حامل مواد شیمیایی هستند که در صورت نشت، محیط زیست را به شدت تهدید می‌کند. آن‌ها باید با اقدامات ایمنی قابل توجهی برای از بین بردن یا محدود کردن آسیب در صورت وقوع حادثه ساخته شوند.

• نوع 3: این تانکرها حامل مواد شیمیایی هستند که در صورت نشت، محیط زیست را تهدید می‌کند. آن‌ها باید با اقدامات ایمنی مناسب برای از بین بردن یا محدود کردن آسیب در صورت بروز حادثه ساخته شوند.

طراحی تانکرهای مواد شیمیایی

تانکرهای مواد شیمیایی بر اساس نوع بار خود، برای مقابله با هرگونه خطر ممکن، طراحی و ساخته شده‌اند. این شامل ویژگی دوبدنه بودن است، به این معنی که تانکر دارای یک بدنه خارجی است که از جنس مقاوم و معمولاً ضخیم است، همچنین یک بدنه داخلی که درون ساختار کشتی قرار دارد. استفاده از بدنه دوم به منظور حفظ ضدآبی بودن و جلوگیری از نشت در صورت بروز آسیب، بسیار مفید است.

تانکرهای مواد شیمیایی معمولاً دارای تعدادی مخزن مجزا برای بارهای مختلف ساخته می‌شوند. این مخازن ممکن است از فولاد ضدزنگ ساخته شده یا با پوشش رنگی یا رزین‌های خاص اپوکسی پوشش داده شوند. به عنوان مثال، رنگ‌های اپوکسی فنولیک یا روغنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نوع ماده شیمیایی حمل شده به نوع مخزن کشتی وابسته است. به عنوان مثال، روغن نخل یا روغن نباتی می‌تواند در یک مخزن با پوشش اپوکسی نگهداری شود، در حالی که مواد شیمیایی خطرناک‌تر مانند اسید باید در مخزنی ساخته شده از فولاد ضدزنگ نگهداری گردند. همچنین، کشتی‌ها ممکن است وظیفه حمل همزمان چندین نوع ماده شیمیایی را داشته باشند. در این صورت، مخازن به اندازه کوچک‌تر ساخته می‌شوند و لوله‌های جداگانه مایعات مختلف را به این مخازن منتقل می‌کنند. این به این معناست که با استفاده از این لوله‌ها و مخازن مختلف، یک تانکر مواد شیمیایی قادر است چندین نوع بار شیمیایی را بدون آلودگی حمل و تخلیه نماید.

انواع تانکرهای مواد شیمیایی و ایمنی

دو کد مختلف وجود دارد که تانکرهای مواد شیمیایی باید از آن‌ها پیروی کنند. عبارتند از:

کد  BCH

BCH ساخت و تجهیزات کشتی‌هایی است که مواد شیمیایی خطرناک را به صورت انبوه حمل می‌کنند. مربوط به تانکرهایی است که قبل از 1 ژوئیه 1986 تغییر کاربری داده یا ساخته شده اند. برای تانکرهایی که مواد شیمیایی مایع مضر یا خطرناک (به استثنای نفت) حمل می‌کنند.

کد  IBC

IBC کد بین‌المللی برای ساخت و تجهیز کشتی‌های حامل مواد شیمیایی خطرناک به صورت فله است. مربوط به تانکرهایی است که در تاریخ 1 ژوئیه 1986 یا پس از آن تبدیل یا ساخته شده‌اند. برای تانکرهایی که مواد شیمیایی مایع مضر یا خطرناک (به استثنای نفت) حمل می‌کنند.

حامل‌های گاز

حامل‌های گاز، گاز مایع (LPG) یا گاز طبیعی مایع (LNG) را حمل می‌کنند، این گازها در طیف گسترده‌ای از کاربردها از گرمایش، پخت و پز و حمل و نقل گرفته تا تولید برق و سایر مصارف صنعتی استفاده می‌شوند. توزیع این منابع انرژی جایگزین برای مشتریان در سراسر جهان به زنجیره تامین انرژی کمک می‌کند و امنیت بیشتری را برای بازار جهانی فراهم می‌کند.

انواع تانکرهای گاز

این تانکرها به انواع مختلف زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

انواع مختلف تانکرهای حامل گاز چیست؟

حامل‌های گاز کاملاً تحت فشار

یک حامل گاز تحت فشار کاملاً از دو یا سه مخزن فولادی تشکیل شده است که به شکل استوانه‌ای یا کروی طراحی شده‌اند. این مخازن اغلب برای انتقال گازها بین پایانه‌های گاز کوچکتر که به هم نزدیکتر هستند، استفاده می‌شوند. اما به دلیل ضخامت فولاد مورد استفاده در ساخت مخازن، وزن کشتی را افزایش می‌دهند و آن را برای سفرهای طولانی‌تر غیرعملی می‌سازند. بنابراین، گاز در دمای محیط و با ضخامت مخزن، بدون عایق حمل می‌شود.

حامل‌های گاز نیمه تحت فشار و نیمه یخچالی

حامل‌های گاز نیمه تحت فشار و نیمه یخچالی، در مقایسه با حامل‌های کاملاً تحت فشار، دارای وزن سبک‌تری هستند. همان‌طور که از نامشان پیداست، این حامل‌ها گازها را به صورت نیمه تحت فشار یا نیمه یخچالی انتقال می‌دهند. آن‌ها به دلیل قابلیت انعطاف بیشتری که دارند، توانایی بارگیری و تخلیه محموله‌های خود را در انبارهایی که دارای تجهیزات ذخیره سازی تحت فشار یا یخچال می‌باشند، دارا هستند. مخازن این حامل‌ها برای حمل گاز پروپان به صورت استوانه‌ای، کروی یا دوبل است.

حامل‌های گاز کاملاً یخچالی

این حامل‌های گاز بسیار بزرگ به طور عمومی به عنوان VLGCs (Very Large Gas Carriers) شناخته می‌شوند و به‌طور معمول سفرهای طولانی‌تری را انجام می‌دهند. از آنها برای انتقال گازهای مایع مانند آمونیاک، LPG، پروپان بوتان و کلرید وینیل استفاده می‌شود. به لطف مخازنی با شکل منشوری، این حامل‌ها توانایی حمل مقادیر بیشتری نسبت به مخازنی که در بالا ذکر شدند را دارا هستند.

چرا کشتی‌های حامل گاز مهم هستند؟

وقتی به حمل و نقل دریایی فکر می‌کنیم، کشتی‌های کانتینری و کشتی‌های باری معمولاً اولین تصاویری هستند که به ذهنمان خطور می‌کنند؛ با این حال، تعداد زیادی کشتی دیگر نیز وجود دارد که تجارت خود را در سراسر اقیانوس‌ها، دریاها و حتی آبراه‌های داخلی جهان انجام می‌دهند. از جمله حامل‌های اتومبیل، کشتی‌های بالابر سنگین/کشتی‌های جرثقیل و کشتی‌های فله‌بر مانند کشتی‌های Suezmax و Supramax، ممکن است شاهد حامل‌های گاز یا تانکر گاز باشیم. در کنار منابع انرژی خورشیدی، جزر و مد، باد، آب و غیره، گاز طبیعی یک منبع انرژی جایگزین مهم به حساب می‌آید.

با توجه به اینکه در حال حاضر مصرف جهانی LNG (گاز طبیعی مایع) بیشتر است، این به معنی است که نیاز به حامل‌های گاز با ظرفیت بیشتر برای حمل محموله از کشورهای مختلف صادرکننده در سراسر جهان وجود دارد. متأسفانه، این نیاز به کشتی‌های بزرگ‌تر، برخی از پایانه‌های موجود در کشورهای واردکننده را با مشکلاتی مواجه کرده است، زیرا برخی از کشتی‌ها برای جابه‌جایی به اندازه بزرگی که لازم است، از اندازه‌ی معمول بیشتر هستند.

چه نوع گازهایی در کشتی حامل گاز حمل می‌شود؟

حامل‌های گاز تعدادی گاز مختلف را حمل می‌کنند که عبارتند از:

• گازهای شیمیایی مانند آمونیاک، کلر، اتیلن اکسید، پروپیلن اکسید و وینیل کلرید

• CNG (گاز طبیعی فشرده)

• LPG (گاز نفت مایع)

• LNG (گاز طبیعی مایع)

• بوتادین

• اتیلن

• پروپیلن

  منبع: anildarya