چطور هزینه ماشین‌کاری یک قطعه را برآورد کنیم؟

در دنیای تولید صنعتی، ماشین‌کاری یکی از پرکاربردترین روش‌های ساخت قطعات فلزی است.
اما همیشه یک سوال مهم وجود دارد: قیمت نهایی ساخت این قطعه چقدر می‌شود؟

برآورد دقیق هزینه ماشین‌کاری نه فقط برای تولیدکننده، بلکه برای مشتری هم مهم است؛
چه برای ثبت سفارش، چه برای ارائه قیمت به کارفرما یا مناقصه. در این مقاله یاد می‌گیریم که چطور گام‌به‌گام، هزینه تولید یک قطعه را تخمین بزنیم.

مرحله اول: بررسی نقشه و مشخصات قطعه

عوامل کلیدی:

• ابعاد قطعه (طول، عرض، ارتفاع یا قطر)

• جنس متریال (فولاد، آلومینیوم، برنج، استنلس، پلاستیک صنعتی و...)

• تلرانس‌ها و دقت مورد نیاز

• نوع عملیات (تراش، فرز، سوراخ‌کاری، رزوه‌زنی و...)

• پیچیدگی طراحی (سطح صاف، زاویه‌دار، خم‌دار، چندوجهی و...)

✍️ یادداشت کن: هرچه قطعه دقیق‌تر، پیچیده‌تر و تلرانس‌دارتر باشه، هزینه بالاتر می‌ره.

مرحله دوم: انتخاب متریال و برآورد هزینه آن

مواردی که باید در نظر بگیری:

• قیمت هر کیلوگرم متریال

• پرت متریال (ضایعات)

• هزینه برش اولیه (در صورت نیاز)

📌 مثال:
قطعه‌ای با وزن ۲ کیلوگرم از فولاد CK45، قیمت هر کیلوگرم: ۹۰ هزار تومان
→ هزینه متریال: ۱۸۰ هزار تومان
→ با احتساب ۲۰٪ پرت: حدود ۲۲۰ هزار تومان

مشاهده تامین کنندگان حوزه ساخت و تولید در تکصان

مرحله سوم: زمان ماشین‌کاری (زمان تولید واقعی)

اینجا دو موضوع مهمه:

1. زمان‌بری فرایندها:

• Rough machining: چند دقیقه تا چند ساعت

• Finishing: بسته به دقت، از ۵ تا ۳۰ دقیقه

• تغییر ابزار، تنظیم اپراتور، تست خشک (Dry Run)

2. نرخ دستگاه به ازای هر ساعت:

در ایران به‌طور متوسط:

• تراش دستی: ۳۵۰ تا ۶۵۰ هزار تومان

• CNC سه محور: ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان

• فرز دستی: حدود ۵۰۰ هزار تومان

• CNC پنج محور یا خاص: بالای ۱.۵ میلیون تومان

✍️ اگر اجرای قطعه ۴۵ دقیقه زمان ببرد و نرخ دستگاه ساعتی ۷۰۰ هزار تومان باشد، هزینه ماشین‌کاری:
۵۲۵ هزار تومان

مرحله چهارم: ابزار مصرفی و هزینه استهلاک

شامل:

• ابزارهای برشی (تیغچه، فرز انگشتی، مته...)

• خنک‌کننده‌ها و روانکارها

• استهلاک دستگاه (تقریبی)

• هزینه تعویض ابزار یا تیغ‌سایی در قطعات خاص

🧮 معمولاً حدود ۵٪ تا ۱۵٪ کل هزینه ماشین‌کاری به ابزار و مصرفی‌ها مربوط می‌شه.

مرحله پنجم: هزینه‌های جانبی

ممکنه شامل موارد زیر باشه:

• گیره‌بندی خاص یا فیکسچر اختصاصی

• برش اولیه متریال با اره یا CNC لیزر

• پولیش یا عملیات سطحی بعد از ماشین‌کاری

• مونتاژ، تست، یا بسته‌بندی در صورت سفارش خاص

مرحله آخر: جمع کل + سود کارگاه

در پایان باید:

1. تمام هزینه‌های بالا رو جمع بزنی

2. درصد سود کارگاه (معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰٪) رو اضافه کنی

3. عدد نهایی رو گرد کنی یا بسته به شرایط بازار، تنظیم کنی

مثال نهایی برای یک قطعه ساده

• وزن قطعه: ۲ کیلوگرم آلومینیوم → ۱۵۰ هزار تومان

• زمان ماشین‌کاری: ۱ ساعت → ۷۵۰ هزار تومان

• ابزار و مصرفی‌ها: حدود ۸۰ هزار تومان

• هزینه‌های جانبی: ۱۲۰ هزار تومان

• سود ۲۰٪: ۲۲۰ هزار تومان

🔚 قیمت نهایی تولید = حدود ۱.۳ تا ۱.۵ میلیون تومان

با حضور در تکصان، پیشروتر از رقبای صنعتی خود باشید! 

 

سوالات متداول

چطور می‌تونم نرخ دقیق دستگاه‌ها رو پیدا کنم؟

با استعلام از چند کارگاه یا سایت‌های صنعتی مثل تکصان، ترب صنعتی، یا صحبت با اپراتورها.

آیا همیشه لازم هست قیمت‌گذاری دقیق کنیم؟

برای پروژه‌های بزرگ، مناقصه‌ها و ساخت سریال بله؛ برای نمونه‌سازی اولیه می‌شه حدودی گفت.

چه نرم‌افزارهایی برای تخمین هزینه کمک می‌کنن؟

نرم‌افزارهایی مثل Fusion 360 CAM، Mastercam یا SolidCAM امکان تخمین زمان و مسیر ابزار رو دارن که پایه محاسبه قیمته.