سیستم سوخت رسانی ( Fuel system )

کلمه باک از زبان روسی الهام گرفته شده و به‌طورکلی به مخزنی اطلاق می‌شود که سوخت در آن نگهداری می‌شود. در خودرو اما باک مخزنی است که سوخت خودرو اعم از بنزین، گازوئیل و گاز را در خود نگهداری کرده و در مواقع نیاز به موتور، پمپاژ می‌کند. میزان (سایز)، جنس و محل قرارگیری باک خودروها بسیار گسترده بوده و از نظر اندازه و پیچیدگی متفاوت است.

در واقع سوخت، مسیر بین باک و موتور را به کمک پمپ طی می‌کند. وظیفه پمپ بنزین، فرستادن بنزین از باک به موتور خودرو است. اگر پمپ بنزین عملکرد مطلوبی داشته باشد، سوخت را با فشار استاندارد به سمت موتور هدایت می‌کند. فشاری که پمپ به بنزین وارد می‌کند، ۴ تا ۶ بار است.

لوله‌های سوخت وظیفه انتقال سوخت از مخزن به موتور و بالعکس را به عهده دارد. جنس لوله‌ها معمولا فلزی یا غیر فلزی است که بایستی در مقابل مواد سوختی نظیر بنزین، گازوئیل و گاز مقاوم باشد.

سوخت پس از پمپاژ از باک به فیلتر منتقل می‌شود تا آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها را از سوخت جدا کند و سوخت را در اختیار موتور جهت احتراق قرار دهد. سوخت خارج شده از فیلتر آماده احتراق است و به سمت موتور هدایت می‌شود. به فیلتر سوخت، صافی بنزین  (Fuel Filter) نیز می‌گویند.

در واقع کاربراتور قطعه‌ای است که در سال ۱۸۸۵توسط کارل بنز مخترع فقید خودروهای مدرن اختراع شد. این قطعه‌ی مهم وظیفه‌ی سوخت رسانی به موتور را برعهده دارد. اما وظیفه‌ی آن به همین‌جا ختم نمی‌شود. کاربراتور موظف است که شرایط سوخت را در هر موقعیتی مناسب شرایط موتور کرده و به سمت آن ارسال کند. به این معنی که کاربراتور مخلوط سوخت و هوا را به نسبت مناسب موتور تهیه کرده و در اختیار آن قرار می‌دهد.

میزان دقیق سوخت برای شرایط موتور به کمک این سنسور اندازه‌گیری می‌شود.

این سنسور دمای هوا را که در میزان سوخت و شرایط موتور موثر است اندازه‌گیری می‌کند.

این سنسور میزان فشار هوای ورودی به موتور را در شرایط مختلف اندازه‌گیری می‌کند. میزان باز و بسته بودن درچه‌ گاز از طریق گزارش این سنسور تنظیم می‌شود.

این سنسور که دارای یک میدان مغناطیسی است، دور موتور را اندازه گیری می‌کند تا زمان دقیق جرقه‌زنی توسط شمع‌ها مشخص شود.

میزان اکسیژن گازهای خروجی از موتور توسط این سنسور اندازه‌گیری می‌شود. این کار از خام‌سوزی موتور و تولید آلودگی بیش از حد آن جلوگیری می‌کند. به این ترتیب که زیاد بودن اکسیژن درون گازها نشان از رقیق بودن سوخت است و کم بودن اکسیژن علامت غلظت آن. با گزارش این سنسور، میزان دقیق سوخت برای عملکرد بهتر موتور مشخص می‌شود.

در صورت احتراق ناقص در موتور، ضربه‌هایی به موتور وارد می‌شود. این سنسور وظیفه‌ گزارش این ضربه‌ها و در نتیجه احتراق ناقص درون سیلندر را دارد.

دمای آب موتور توسط این سنسور اندازه‌گیری می‌شود. در صورت دمای بیش از حد آب موتور، سیستم خنک‌کننده فعال می‌شود و در صورت سرد بودن، حالت ساسات ایجاد می‌شود. همچنین میزان و زمان پاشش سوخت در دمای بالای آب موتور از طریق گزارش این سنسور مشخص می‌شود.

این قطعه بخش الکتریکی-مکانیکی سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری است و همان‌طور که از اسمش مشخص است اصلی‌ترین قطعه‌ این نوع سیستم سوخت رسانی است. این قطعه پاشش میزان دقیقی از سوخت را به پشت ورودی سیلندر انجام می‌دهد.

واحد کنترل الکترونیکی (Electronic Control Unit) شامل مجموعه ای از سخت افزار و نرم افزار است که مخصوص خودروهای انژکتوری است و معمولاً یک ماژول کنترل موتور ECM  (Engine Control Module) نیز نامیده می‌ شود. همچنین وظیفه نظارت، تنظیم و تغییر عملکرد سیستم‌ های الکترونیکی خودرو را برعهده دارد

مخزن های CNG به عنوان منبع ذخیره گاز طبیعی در فشار های 200 اتمسفر، مورد استفاده قرار می گیرند. این مخزن ها برای فشرده کردن گاز های طبیعی به کار می روند.

مطابق با هر سیستم محرکه دیگری، سامانه سی ان جی هم نیاز دارد تا خوراک یا سوخت موردنیاز خود را در یک منبع ذخیره‌سازی کرده و پس از به‌کار‌افتادن اتومبیل، از آن به‌عنوان منبع تأمین انرژی استفاده کند. سیستم‌های سی ان جی نیز دارای یک مخزن مستحکم هستند که عمدتا از جنس فولاد مقاوم و ضدزنگ ساخته می‌شود و می‌تواند تا حدود ۲۰۰ بار فشار را تحمل کند. این قطعه در رسته مخازن تحت‌فشار طبقه‌بندی می‌شود و باید از لحاظ تحمل تنش استحکام بسیار بالایی داشته باشد تا خطر بروز انفجار و ترکیدگی آن به حداقل برسد. در ضمن، گرچه اکثر مخازن موجود در کشور از جنس فولادی یا فلزی ساخته می‌شوند، اما مخزن‌های تمام‌کامپوزیتی نیز در بازار حضور دارند.

شیر مخزن در سر راه خروج گاز از مخزن سی ان جی قرار دارد و می‌تواند مسیر عبور گاز را ببندد. در صورت بسته‌شدن شیر مخزن، مسیر راه‌یابی گاز به دیگر اجزا و لوله‌ها قطع می‌شود. هم‌چنین در صورت ورود گاز بیش‌ازحد به داخل مخزن و افزایش فشار فراتر از حد استاندارد، این شیر به‌واسطه سوپاپ اطمینان خود، می‌تواند گاز اضافه را به بیرون بفرستد و از افزایش بیش‌ازحد فشار داخلی تا حد خطرناک جلوگیری کند.

این شیر، جزو پرکاربردترین و اصلی‌ترین قطعات مجموعه سامانه گازسوز سی ان جی خودرو به شمار می‌رود و وظیفه دارد تا گاز را به داخل مخزن هدایت کند و از خروج سیال به بیرون منبع ممانعت به عمل آورد.

این شیر در محفظه موتور و قبل از رگلاتور قرار داده می‌شود تا قطع جریان گاز به‌صورت دستی در مواقع ضروری امکان‌پذیر باشد.

این لوله‌ها غالبا از جنس فلز مقاوم ساخته می‌شوند و وظیفه انتقال و هدایت گاز از مخزن به سمت رگلاتور را برعهده دارند.

به‌منظور جلوگیری از ورود ناخالصی به درون ریل انژکتور، از یک فیلتر جهت تسویه جریان گاز استفاده می‌شود.

در خودروهای تک‌سوز که بعدا به‌صورت غیرکارخانه‌ای دوگانه‌سوز می‌شوند، از یک قطعه الکترونیکی جعبه‌مانند مشکی‌رنگ به نام امولاتور به‌منظور جلوگیری از فعال‌شدن انژکتورهای بنزین استفاده می‌شود. بدین ترتیب‌، ریل سوخت بنزین شبیه‌سازی شده و چراغ چک دیگر روشن نمی‌شود و خودروی گازسوز دستی یا غیرفابریک، می‌تواند در حالت CNG مثل شرایط عادی به کار خود ادامه دهد.

قطعه ای است که با آن می توان گاز و هوا را با نسبت مناسبی مخلوط کرد.

سایر قطعات ذکر نشده در این بخش ثبت می‌شود.