ماشین آلات، تجهیزات و خطوط لبنیات

دستگاه‌ های خط تولید لبنیات از جمله تجهیزاتی هستند که برای تهیه و تولید لبنیات مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها به منظور هرچه بیشتر بهداشتی بودن فرآیند تولید و حضور حداقلی نیروی انسانی در مراحل کار مورد استفاده قرار می‌گیرند. چرا که محصولات لبنی از جمله مواد غذایی پرمصرف در جامعه به شمار میروند و تاثیر مستقیم بر سلامت جامعه دارند. از طرفی تنوع محصولات نیز در این حوزه بسیار وسیع و گسترده می‌باشد. به همین دلیل با تعدد دستگاه‌ها و تجهیزات کاربردی در این بخش مواجه هستیم.

برای شناخت بهتر و کاربرد هر دستگاه در ابتدا به مراحل و فرایند تولید محصولات لبنی خواهیم پرداخت. و در هر بخش ماشین آلات مورد استفاده را بیان می‌کنیم. لازم به ذکر است که خط تولید محصولات لبنی علاوه بر تعدد محصولات و تعداد زیاد ماشین آلات و دستگاه‌ها از جمله خطوط تولید بسیار سودآور نیز می‌باشد.

صنعت شیر در ایران

برای اولین بار در سال 1326 هجری خورشیدی در تهران یک کارگاه تولید شیر پاستوریزه تاسیس شد. هدف اصلی از تاسیس این کارگاه تهیه شیر به صورت بهداشتی‌تر و عرضه‌ی آن به مردم شهر تهران بود. در ابتدا بعد از جدا کردن خامه‌ی شیر آن را درون دیگ‌های بزرگی جوشانده و بعد داخل بطری‌های مورد نظر ریخته و درب آن را با چوب پنبه محکم می‌کردند. بعدها در این کارگاه علاوه بر شیر ماست و پنیر هم تولید به بازار تهران عرضه شد. این در حالی است که امروزه در کشور چیزی در حدود 5.1 میلیون تن شیر در تمام کارخانه‌های لبنی تولید و به بازار کل کشور عرضه می‌شود.

صنایع شیر و فرآورده‌های آن

شیر یک ماده‌ی غذایی پر ارزش به شمار میرود. در تمام دنیا بر مصرف شیر و محصولات مشتق از آن تاکید فراوانی صورت می‌گیرد. اما در عین حال این ماده مغذی محل مناسبی برای رشد و تکثیر آلودگی‌ها و میکروب می‌باشد. بنابراین یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در تهیه‌ی محصولات لبنی بهداشت و سالم سازی آن به شمار می‌رود. در فرایند دوشیدن شیر و جمع آوری آن و سپس انتقال به کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید محصولات لبنی آلودگی‌هایی به شیر وارد می‌شود. به همین دلیل در ابتدا باید از تجهیزاتی و فرآیندهایی به منظور پاک سازی شیر از آلودگی‌ها و میکروب‌ها را به کار گرفت. دستگاه های خط تولید لبنیات این امکان را دارند که شیر را پاستوریزه و استریلیزه نمایند. فراورده‌های لبنی که طرفداران زیادی نیز دارند شامل:

• شیر پاستوریزه

• شیر استرلیزه

• شیر کاکائو

• انواع ماست

• دوغ

• خامه

• انواع پنیر

• کره

• انواع بستنی

• شیر خشک

میباشد. در ادامه تلاش می‌کنیم به صورت مختصر به فرآیند تولید و دستگاه‌های مورد نیاز هر یک از این محصولات لبنی بپردازیم.

خطوط تولید فرآورده های لبنی

1- واحد دریافت شیر

این بخش اولین بخشی است که در هر خط تولید محصولات لبنی باید قرار گیرد. در این قسمت شیر خام وارد کارخانه شده و سپس به شیر و خامه استاندارد و پاستوریزه شده تبدیل میشود. این قسمت خود از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود.

1-1 خط دریافت شیر:

در این قسمت شیر به محض ورود باید از کامیون‌های حمل شیر به تانکرهای مخصوص نگهداری شیر منتقل گردد. از آنجایی که هر نوع ایجاد تنش مکانیکی برای کیفیت و سلامت شیر مضر می‌باشد. روش تخلیه ثقلی نسبت به سایر شیوه ها ایمن تر خواهد بود.

1-2 پاستوریزه کردن شیر:

در این مرحله با اعمال یک پروسه‌ی حرارتی بر روی شیر تمام باسیل سل‌ها از بین می‌روند. در این مرحله به هیچ وجه بر طعم و یا کیفیت شیر اثر منفی ایجاد نمی‌شود. این کار از طریق دستگاهی با نام پاستوریزاتور که از انواع دستگاه های خط تولید لبنیات محسوب می‌شود انجام میگیرد. باسیل سل مقاوم ترین نوع میکروب در شیر محسوب می‌شود. به همین دلیل با از بین رفتن آن سایر انواع آلودگی‌های موجود در شیر مطمئنا از بین خواهند رفت.

برای نابود کردن باسیل سل باید شیر برای مدت زمان 15 الی 20 دقیقه در دمای 72 الی 75 درجه ی سانتی‌گراد قرار داده شود. در شیر علاوه بر آن که میکروارگانیسم‌های بیماری زا وجود دارند شامل برخی از انواع میکروارگانیسم هایی هم است که بر طعم و مزه شیر و سایر فرآورده‌های آن اثر سوء می‌گذارد. به همین دلیل یکی دیگر از اهداف پاستوریزه کردن شیر از بین بردن این میکروارگانیسم‌ها است.

1-3 پاستوریزه کردن خامه:

شیر و خامه از نظر فرآیند پاستوریزه کردن بسیار مشابه می‌باشند. اما چون ویسکوزیته‌ی خامه نسبت به شیر بیشتر است دمای مورد نیاز برای پاستوریزه نمودن آن نیز بیشتر است. خامه به دمایی بین 80 الی 85 درجه‌ی سانتی گراد نیاز دارد البته تنها 10 ثانیه در این زمان قرار خواهد گرفت.

1-4 مخازن شیر پاستوریزه:

بعد از پاستوریزه کردن شیر آن را به مخازن استیل انتقال می‌دهند. یکی از ویژگی‌های این مخازن قابلیت ذخیره سازی شیر و خامه با درصد چربی های مختلف است. از این مخازن است که شیر و خامه برای تبدیل شدن به سایر فرآورده های لبنی و تزریق به سایر دستگاه های خط تولید لبنیات به دیگر واحدها ارسال می‌گردد. برای تعیین میزان شیر و خامه ی ارسالی سنسورهایی را روی خط ارسال نصب می‌کنند.

2- واحد شستشو

در خط تولید محصولات لبنی مراحل زیر برای شستشوی تجهیزات و دستگاه های خط تولید لبنیات به کار می‌روند:

• پروسه آبکشی برای بازه‌ی زمانی 10 دقیقه

• پروسه شستشو با سود 1.5 درصد در دمای 75 درجه ی سانتی‌گراد و بازه زمانی 30 دقیقه

• پروسه آبکشی برای بازه‌ی زمانی 5 دقیقه

• پروسه شستشو با اسید 1 درصد در دمای 70 درجه ی سانتی گراد و برای بازه‌ی زمانی 20 دقیقه

• پروسه آبکشی در بازه‌ی زمانی 5 دقیقه

این مراحل در اغلب اوقات در ابتدای ساعات کاری انجام می‌شود.

انواع شستشو در صنعت لبنیات کدام است؟

1- شستشوی دستی باز

2- شستشوی درجا

3- سیستم‌های کاملا اتوماتیک شستشو

گروه صنعتی سپیانی پیشرو در ارائه و عرضه‌ی انواع اتوماسیون صنعتی ارائه دهنده‌ی کلیه دستگاه های خط تولید لبنیات در کنار شما است تا بهترین تجهیزات را با کیفیت عالی و قیمت منصفانه دریافت نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص همین الان با مشاورین گروه صنعتی سپیانی تماس حاصل فرمایید.

3- شیر UHT

اعمال عملیات حرارتی به منظور تولید محصول لبنی با ماندگاری بالاتر را استریلیزاسیون گویند. طی این فرایند همه‌ی میکروارگانیسم‌ها و البته آنزیم‌هایی که به حرارت مقاومت نشان می‌دهند به صورت غیر فعال در خواهند آمد.

4- ماست

با انعقاد سازی شیر سالم شده ماست به وجود می‌آید. در تولید ماست از تخمیر لاکتیکی استفاده می‌شود.

4-1 مراحل تولید ماست:

اختلاط:

چون ماست از ترکیب مواد مختلفی در فاز های مایع و جامد تشکیل می‌شود. به همین دلیل مخلوط کردن آنها با هم از اهمیت زیادی برخوردار است. به این هدف از تجهیزی به نام تانک اختلاط بهره گرفته می‌شود.

پاستوریزاسیون:

شیر را از تانک‌ها به پاستوریزاتورهای موجود در خط تولید پمپ می‌کنند. و در این بخش پروسه‌ی حرارتی روی شیر فرایند آغاز به کار می‌کند.

بسته بندی:

این مرحله به نوع ماست تولید شده که معمولی باشد یا همزده تفاوت هایی دارد.

5- دوغ

دوغ را به دو روش می‌توان تولید نمود. مستقیما از شیر و یا بعد از تولید ماست از آن دوغ تهیه شود. در این بخش از تانک تخمیر استفاده می‌شود. و سپس به واحد پاستور برای پخت منتقل می‌گردد.

6- بستنی

ابتدا کلیه مواد مورد نیاز برای تولید بستنی که شامل شیر و خامه و سایر ترکیبات است به درون تانک هایی با فر منتقل می‌شوند. این تانک ها نیز جزو دستگاه های خط تولید لبنیات به شمار می‌روند. تانک اختلاط و تانک همزن نیز در این بخش کاربرد زیادی دارد. در انتها محصول نهایی برای فریز شدن و در نهایت بسته‌بندی به سمت فریزرها و تجهیزات بسته‌بندی منتقل می‌گردد.

تجهیزات و دستگاه های خط تولید لبنیات

خط تولیدات لبنیات که به صورت کاملا اتوماتیک طراحی و راه اندازی شده باشند از مزیت های فراوانی برخوردار هستند که در ادامه به بیان این مزایا نیز می‌پردازیم. یکی از این مزیت‌ها سهولت و البته بهداشت و سلامت بیشتر فرآورده‌ها می‌باشد. این تجهیزات مورد استفاده در خط تولید لبنیات شامل:

• پرکن اتوماتیک

• پمپ سانتریفیوژ

• خامه‌گیر یا سپراتور

• دستگاه استریلیزاسیون

• یونیت‌های کامل جهت دریافت نمودن شیر

• پاستوریزاتور و بخش‌های تصفیه

• دستگاه‌های فرآوری و به عمل آوردن

• ماشین آلات مربوط به بسته‌بندی

می‌باشد.

مزایای تجهیز کردن خط تولید لبنیات

این تجهیزات سرعت و عملکرد سیستم را افزایش می‌دهد. و در نتیجه راندمان کاری بالا رفته و میزان سودآوری نهایی نیز به نسبت آن زیاد می‌شود. از دیگر مزیت‌های استفاده از دستگاه های خط تولید لبنیات می‌توان به:

• تجهیز بودن آن به سیستم کنترل PLC

• بازگشت سریع سرمایه اولیه

• برآورد شدن تمام نیازهای مربوط به خط تولید

• تمام اتوماتیک بودن خط و کمترین میزان استفاده از نیروی انسانی

• ظرفیت‌های مختلف و متناسب با هر خط تولید در دستگاه‌ها

• تولید تمام انواع محصولات لبنی از ماست و شیر تا بستنی

اشاره نمود.

طراحی خط تولید لبنیات

از آن جایی که خطوط تولید محصولات لبنی یک مجموعه ی منسجم و یکپارچه به شمار می‌روند. لازم است تا برنامه ریزی‌ها و طراحی‌های مربوط به خطوط تولید نیز این یک دستی را در نظر بگیرد. چرا که به همه‌ی ماشین آلات و امکانات فنی در این فرآیندها نیاز است. در این پروسه دریافت و کنترل شیر خام در ابتدا قرار دارد و سپس استاندار سازی آن باید انجام گیرد. در مرحله بعد محصولات مختلفی که با توجه به دستگاه های خط تولید لبنیات قابل تهیه و تولید هستند تهیه شده دو در آخرین مرحله از کار بسته‌بندی صورت می‌گیرد.

منبع: sepyanico