دنده زنی (Gearing Process)

در روش هاب از ابزاری دوار، مارپیچ و  شیاردار، به نام هاب استفاده می شود. مانند شکل، با حرکت محوری ابزار هاب قطعه کار حول محور خود دوران می کند. روش هاب تنها برای تولید چرخدنده های دنده خارج کاربرد دارد.

روش فرزکاری با استفاده از ابزار براده برداری فرم صورت می پذیرد. ابزار با  یک حرکت عرضی یک دنداده را ایجاد می کند. در ماشین های فرز عمومی از یک ابزار تقسیم نیز استفاده می شود که براساس تعداد دنده های چرخدنده قطعه کار را به مقدار مساوی دوران می دهد.

در روش کله زنی با حرکت رفت و برگشتی ابزار قطعه کار شروع به دوران حول محور خود می نماید. ابزار کله زنی ممکن است اشکال مختلفی نظیر یک چرخدنده، دنده شانه و یا یک ابزار تک نقطه ای باشد.

روش خانکشی سریعترین روش تولید چرخدنده است. ابزار خانکشی دارای چندین ردیف دندانه براده بردار به نام خان است. با حرکت رفت و برگشتی ابزار خانکش، هر ردیف خان که از عمق کوتاه تا بلند هستند، مقداری از قطعه کار براده برداری می نماید. روش خانکشی عموما برای تولید چرخدندهای دنده داخلی بکار گرفته می شود.

 چرخ دنده هاي ريختگي در ماسه سطوح ناصاف دارند، و از نظر ابعاد دقيق نيستند. از اين چرخ دنده ها فقط براي كارهايي استفاده مي شود كه سرعت چرخ دنده كم است و صداي توليد شده و عدم دقت اهميت ندارد. چرخ دنده هايي كه به روش ريخته گري حديده اي توليد مي شوند داراي دقت نسبتا خوب و پرداخت قابل قبول هستند. از اين چرخ دنده ها مي توان در انتقال بارهاي سبك در سرعت هاي ميانه استفاده كرد.

چرخدنده های تزریقی پلاستیکی کاربردهای وسیعی را به خود اختصاص داده اند مزایای اصلی این چرخدنده ها هزینه پایین و تولید انبوه و net-shape آنها می باشد.مهمترین معایب کاربردی چرخدنده های پلاستیکی، محدودیت در دقت ابعادی و ظرفیت انتقال قدرت آنها در مقایسه با چرخدنده های فلزی است. كيفيت اين چرخ دنده ها در حد قابل قبول است و صرفا براي بارهاي سبك مناسب هستند. علاوه بر پلاستیک در موارد زیادی چرخدنده‌هایی با آلومینیوم نیز بروش تزریقی تولید می‌شوند، که کاربردهای زیادی دارند.

اکستروژن انواع دنده با مقطع ساده، از مواد نرم قابل اکسترود، مانند انواع پلاستیک‌ها، آلومینیوم، برنج و … به صورت شمش طویل انجام می‌شود. سپس دنده، با عرض مورد نیاز بریده می‌شود.

تولید چرخدنده های ساده با استفاده از پرس، خصوصا برای چرخ زنجیرها بسیار رایج و اقتصادی است. ابتدا با قالب مناسب قطعه پانچ شده و در صورت نیاز عملیات حرارتی انجام می‌شود.

از روش فورجینگ معمولاً برای تولید بلنک دنده استفاده می‌شود، که با ماشینکاری عملیات تکمیلی انجام می‌شود، لکن در مواردی با فورجینگ سرد یا گرم دنده‌هایی با سرعت و دقت کمتر تولید می‌شود.

متالورژی پودر، فرآیند قالب‌گیری قطعات فلزی از پودر در فلز (یا مخلوط پودر فلزات) توسط اعمال فشارهای بالا می‌باشد. پس از عمل فشردن و تراکم پودرهای فلزی ، عمل تف جوشی (سینتر کردن) در دمای بالا در یک اتمسفر کنترل شده ( گاز هیدروژن ، ازت ، هلیم ) انجام می‌گیرد که در آن ، فلز متراکم ، جوش خورده ، به‌صورت ساختمان همگن محکمی پیوند می‌خورد. با قالب سازی دقیق امکان تولید انواع دنده‌های ساده، در حجم زیاد و قیمت مناسب میسر شده است. این روش خصوصا برای تولید انواع دنده‌های پمپها توسعه یافته است.